De schrijver Atef Abu Saif bezocht onlangs voor enkele dagen Nederland. Saif (1973), geboren in het vluchtelingenkamp Jabalya, is de auteur van vijf novellen en enkele oorlogsdagboeken. Hij werd geïnterviewd in De Nieuwe Liefde in Amsterdam. Bestuurslid Lejo Siepe was daarbij aanwezig en sprak ook met de auteur.
Door Lejo Siepe
‘Palestijnen zijn verslaafd aan nieuws maar ook slachtoffer van hetzelfde nieuws. Veel Gazanen luisteren elk moment naar de BBC-radio maar ook naar de Arabische radiozenders in Egypte. Radio is onder Palestijnen heel populair”, vertelt de van oorsprong Gazaanse schrijver Atef Abu Said voor een volle zaal in De Nieuwe Liefde in Amsterdam. ‘Zelf zit ik in verschillende nieuws whats app groepen en delen het nieuws. Wij weten meer van wat er gaande is dan de vele internationale nieuwsagentschappen’.
Veel internationale journalisten die vanaf 7 oktober 2023 de oorlog in Gaza wilde verslaan, verlieten na twee weken het strijdgewoel. “Internationale persbureaus stonden niet in voor de veiligheid van hun collega’s. Veel journalisten vertrokken naar Amman en Bagdad’.
In 2015 publiceerde Saif zijn eerste oorlogsdagboek The Drone eats with me’ waarin hij de Israëlische invasie van 2014 beschrijft. Israël bestormde 51 dagen lang Gaza, doodde 2.145 Palestijnen (waarvan 578 kinderen) en verwondde nog eens 11.000 mensen. Zeventienduizend woningen werden vernield. “Vergeleken met nu een kleine gebeurtenis. Op dit moment vindt er door de IDF een ware verwoesting plaats en is er een genocide gaande’. Zijn vader stierf in 2024 op de vlucht. ‘Hij werd in 1950 geboren in een tentenkamp tijdens de bezetting en stierf tijdens deze oorlog ook in een tentenkamp in Gaza. Wij leven voortdurend in een oorlog. Wij weten niet wat vrede is’.
Hijzelf groeide op in Jabalya, het vluchtelingenkamp dat na de nakba van 1948 in het noorden van Gaza werd opgericht. Zijn familie woont er, al of niet op drift door de voortdurende bombardementen en beschietingen. ‘Voordat het Israëlische leger zich terugtrok uit de wijk Saftawi, bij het kamp Jabalya, bombardeerde zij het gebouw waarin mijn twee appartementen zich bevonden’. Het was niet het eerste huis dat hij verloor. ‘In december 2023 werd het huis waarin ik ben geboren door Israëlische soldaten verwoest’. Saif bouwde vanaf zijn 15e levensjaar een immense bibliotheek op bestaande uit persoonlijke boeken, manuscripten, schoolboeken en universiteitsboeken en zijn dagboeken uit zijn kindertijd en volwassen leven. Een kostbare collectie, niet zozeer in geld uitgedrukt maar in emotionele zin. Saif houdt van boeken en boeken houden van hem. De verzameling is hij kwijt. In het weekblad De Groene Amsterdammer schreef hij recent een aangrijpend artikel onder de noemer ‘Uitgewist verhalen’. ‘Het was altijd mijn droom om een openbare bibliotheek te openen in mijn geboorteplaats, het kamp Jabalya’.
Hij wijst op het feit dat er voor het derde achtereenvolgende jaar geen onderwijs wordt gegeven, een hele generatie groeit op zonder onderwijs. Kinderen gaan niet meer naar school. ‘En dan te bedenken dat Gaza de grootste exporteur in het hele Midden-Oosten was van leraren. Zij gaven les in Qatar, Oman, Algerije, noem maar op. Nu is inmiddels al 27 % ongeletterd, dat kwam niet eerder voor.’ In Raffah zag hij met eigen ogen hoe een vrouw haar zoon het alfabet leerde. ‘Zij tekende de letters in het zand’.
Hij studeerde zelf politieke en sociale wetenschap aan de Universiteit van Florence. In 2019 verhuisde hij vanuit Jabalya naar de Westbank om minister te worden van Cultuur onder de vlag van de Palestijnse Autoriteit.
Said verloor veel familieleden en vrienden tijdens de huidige oorlog. Op 7 oktober 2023 werd het Israëlische grondgebied rond de grens met Erez in de Gazastrook binnengevallen tijdens een verrassingsaanval door de Al Qassam Brigades van Hamas. Als reactie hierop zijn de inwoners van Gaza bijna drie jaar lang het slachtoffer geworden van een grootschalige genocide. Meer dan 56.000 burgers (vrouwen en kinderen) zijn inmiddels gedood, naar schatting een miljoen mensen zijn dakloos en ontheemd geraakt, tienduizenden gewond geraakt en een hele bevolking is getraumatiseerd. ‘En nu de honger en dorst. Weet je hoeveel een kop koffie kost tegenwoordig,’ vraagt hij de zaal met aanwezigen. ‘Zeventig dollar’.
Hij schrijft erover in zijn nieuwe oorlogsdagboek Don’t look left, a diary of genocide’, met een voorwoord van Pulitzerprijs winnaar Chris Hedges. ‘Er zijn enorme hoeveelheden bommen afgevuurd op Gaza, en nog steeds gaat het door’.
Een van de weinige stemmen uit Gaza die de westerse media heeft gehaald, is die van schrijver Atef Abu Saif. Zijn dagboekaantekeningen zijn gepubliceerd in onder meer in Amerikaanse kranten als The New York Times, de Washington Post, Le Monde en andere media. De volledige, onbewerkte dagboeken tonen de reis van een man die slechts enkele dagen voor 7 oktober als minister in Gaza aankwam en die periode, net als de meeste andere Palestijnen, beëindigde in een tent in een vluchtelingenkamp.
‘Als we ons begrip van wereldgebeurtenissen laten corrumperen en verdraaien door luie, meegaande journalistiek, zullen we ze nooit begrijpen, zelfs niet als ze zich in realtime, voor onze ogen, afspelen. Deze dagboeken bieden ons een zeldzame uitweg uit deze staat van onwetendheid’, staat te lezen in het voorwoord van Don’t look left.
Atef Abu Said woont tegenwoordig met zijn gezin in Milaan.
.
